ODRA .MISSISIPI

Każdy łyk wody to akt przyłączenia się do globalnej sieci, która umożliwia ruch, wzrost, myślenie i miłość – łączy, karmi i wspiera każdy aspekt naszej międzygatunkowej egzystencji. Jako alchemiczny eliksir, woda towarzyszy nam od młodości aż po starość, nadając życiu głębię i nieustanny potencjał przemiany. Łącznik i dzielnik. Odra .Missisipi przygląda się temu co jednocześnie dalekie i bliskie, staje się wezwaniem do wspólnego działania, przekraczającego granice państw i kultur.

Wyobraź sobie dwie rzeki – Odrę i Missisipi – nie tylko jako naturalne cieki wodne, lecz również jako potężne symbole kulturowe, których historie zatrute są mrokiem dominacji i okrucieństwa. Obie te rzeki potrafiły nieraz siłą ogromnej wody regulować zadane im cierpienie, a ich zakola i dopływy milcząco zapisywały opowieści o oporze i smutku, ale też sprawiedliwości i odrodzeniu. To żywe archiwa podziałów, połączeń oraz głęboko zakorzenionych historii konfliktów i przemian, które do dziś kształtują zbiorową pamięć. Odra, przecinająca serce Europy, jednocześnie łączyła i dzieliła narody, stanowiąc linię frontu, gdzie faszystowskie reżimy wytyczały arbitralne granice. Za Atlantykiem, Missisipi ucieleśnia z kolei dwoistą tożsamość Ameryki – postępu i podziału – jej wody pamiętają wciąż tlącą się przemoc niewolnictwa i rasizmu.

„Sztuką białego człowieka jest rysowanie granic” – zażartował kiedyś Alok Vaid-Menon. Żyjemy w czasach, w których ideologia siły i dominacji odzyskuje panowanie nad światem.

Każda kropla wody przepływająca przez te rzeki przypomina nam, że nasze lokalne problemy mają globalne konsekwencje, łącząc losy natury i całych społeczności. W obliczu nierównomiernego wpływu zmian klimatycznych, solidarność wodna staje się impulsem do stworzenia systemów międzygatunkowego wsparcia, opartych na wzajemnym szacunku i trosce o przyszłe pokolenia. Rzeki całego świata są ze sobą połączone hipermorzem. Ta świadomość łączy to, co bliskie, z tym, co odległe – bo niezależnie od geograficznej odległości, każda rzeka, każda kropla, niesie ze sobą opowieść o oporze i możliwości przemiany.

Można śmiać się i płakać, że tak subtelną ptaszynę, jak Ty, urodzoną dla blasku słonecznego i beztroskiego śpiewu los rzucił w jeden z najposępniejszych i najokrutniejszych okresów historii świata. Ale w każdym razie przepłyniemy ramię w ramię przez te czasy i jakoś to będzie.²

¹ Alok Vaid-Menon (ur. 1991 r. w Teksasie, USA) – amerykańskie poetum, aktywistum, artystum stand-up. Osoba gender non-conforming (nieidentyfikująca się z żadną z płci). Autorum książki Beyond the Gender Binary (Penguin 2020) oraz dwóch tomów poetyckich: Femme in Public (2017) i Your Wound, My Garden (2020).

² Róża Luksemburg, Listy z więzienia, Warszawa 1950/1982.

OSOBY KURATORSKIE:

KAROLINA KUBIK 一 córka Bogumiły, siostra Katarzyny, wnuczka Ireny i Czesławy, artystka wizualna performerka poetka (visual performance poet). Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu (2010) oraz programu Performance and Performance Studies na wydziale School of Liberal Arts and Sciences, Pratt Institute w Nowym Jorku. Od 2014 współtworzy III Pracownię Intermediów na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Poprzez subiektywne odczuwanie historii zarówno w planie przeżyć indywidualnych, jak i zbiorowych, próbuje łączyć niewyrażalne z formami dialogicznymi oraz praktyką demokratyzowania sztuki. Analizuje oś pomiędzy ludzkim ciałem a geopolitycznością. Istotnym elementem jej działań jest wymiana podmiotowości z widzem oraz sytuacje żenujące w obrębie kontrkultury. Pochodzi z Zelowa w centralnej Polsce i Kropiwnicy w Polsce północno-wschodniej.

DAWID DZWONKOWSKI 一 osoba performerska, artystyczno wizualna, kuratorska i projektująca. Obecnie studiuje Intermedia oraz Kuratorstwo i Teorie Sztuki na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Jest absolwentem nomadycznego programu Performing Identity, Warszawskiej Szkole KEM 2023 oraz kierunku Projektowanie Mebla na UAP. Studiowała również za granicą w pracowniach Art in Context na Akademii Sztuk Pięknych w Pradze (CZ) oraz Experimental Design na Akademii Sztuk Pięknych w Bratysławie (SK). Poprzez swoje doświadczenie artystyczne i projektowe, kuratorstwo traktuje jako przestrzeń do budowania dialogu oraz tworzenia nowych, wspólnych języków. Poszukuje strategii, które performują się na styku różnych potencjałów i mają szansę rezonować w osobistych doświadczeniach. Fan feedbacku, dekonstruowania i przestawiania porządków. Urodził się i wychował we wschodniej Polsce, na wsi, w rodzinie rolniczej.

Zaproszona osoba artystyczna:

DIMA MYKYTENKO (ur. 1987) 一 jest artystą wizualnym pochodzącym z Ukrainy (obecnie mieszkającym w Niemczech). Chociaż pracuje w szerokiej gamie mediów, obejmujących rysunek, pirografię, instalację i wideo, to właśnie malarstwo malarstwo jako centralny element swojej praktyki. Elementy abstrakcyjne i metody intuicyjnego rysowania stanowią jego własny, odrębny język wizualny. W swojej pracy Dima kieruje się zasadami geometrii organicznej, w której można prześledzić anatomiczne pochodzenie linii stworzonej przez ludzką rękę i niezakłóconej przez ingerencję narzędzi rysunkowych. Dima (dawniej Azo) jest dobrze znany na europejskiej scenie post-graffiti ze swoich eksperymentów site-specific, których celem jest zbadanie interakcji między abstrakcyjnym kształtem a otoczeniem. W 2018 roku był współzałożycielem prowadzonej przez artystów przestrzeni Platform of Visual Strategies.