Fobia, Markus Öhrn, Karol Radziszewski
Miejsce prezentacji: Sala Wielka, Centrum Kultury Zamek
Język: polski, angielski
Wiek: +18
Czas trwania: 2 godz. 10 min (z przerwą)
Ostrzeżenia dotyczące treści: wulgarny język, przemoc, przemoc seksualna, krew
Bilety: 40/60 PLN, 1 zł dla astystenta_tki osoby z niepełnosprawnością
Pawilon i Centrum Kultury Zamek zapraszają na głośny spektakl szwedzkiego artysty i reżysera Markusa Öhrna oraz polskiego artysty wizualnego Karola Radziszewskiego pt. Fobia.
Markus Öhrn i Karol Radziszewski przedstawiają brutalną lekcję historii mało znanej. Fobia to spotkanie dwóch odmiennych praktyk artystycznych. Przerysowany, ostry, wręcz kreskówkowy język wizualny Markusa Öhrna i researchersko-dokumentalna praktyka Karola Radziszewskiego, skupiającego się na nieheteronormatywnej, nieopowiedzianej historii Polski. Spektakl w typowy dla Markusa Öhrna sposób zbudowany jest z trzech epizodów. Fag Fightersi, czyli różowa bojówka gejowska z rozwijanego od 2007 roku projektu Radziszewskiego, konfrontują się z członkami rodziny oraz przedstawicielami świata biznesu i sztuki.
Fobia to ironiczna krytyka społeczeństwa. Twórcy przyglądają się zagadnieniu przemocy i stygmatyzującym stereotypom dotyczącym osób LGBTQ+, Fag Fightersi przejmują język nienawiści na własny użytek. Krytyczne spojrzenie twórców na trzy obszary: rodzinę, biznes i kulturę, jest pretekstem do przyjrzenia się tematowi eksploatacji grup mniejszościowych. Podyktowanej chęcią budowania ich kosztem kapitału symbolicznego, bogacenia się lub wzmacniania autorytetu. Jednym z tematów jest tak zwany pinkwashing, gdy korporacje międzynarodowe, żerując na chorobliwym konsumpcjonizmie, promują swoje marki symulując wsparcie osób LGBTQ+.
Czym jest zatem homofobia? Czy tylko nienawistną przemocą okazywaną wprost, czy może ukrytym aspektem scenariuszy integracyjnych pisanych przez osoby heteronormatywne? Markus Öhrn i Karol Radziszewski fundują nam jazdę rollercoasterem wśród stereotypów, pozornej tolerancji, rzekomej akceptacji i innych naszych, jak najbardziej słusznych przekonań.
O Fag Fighters
Fag Fighters (2007 – aktualnie) to fikcyjna miejska jednostka partyzancka, „pedalski gang” operujący na marginesie mainstreamowego społeczeństwa, oznaczający swoje terytorium graffiti i popełniający akty przemocy, włączając w to przemoc seksualną. Znakiem rozpoznawczym Fag Fighters są różowe kominiarki. Z wideo Fag Fighters: Prolog dowiadujemy się, że kominiarki zostały wykonane przez babcię Karola Radziszewskiego. Polska prawica postrzega społeczność LGBT jako śmiertelne zagrożenie dla porządku społecznego. Radziszewski przechwytuje i wzmacnia stereotypowy konserwatywny dyskurs, przekształcając go w aspołeczną, anarchiczną, subwersywną fantazję. Tworzy także dowody działalności jednostki – graffiti, ślady, amatorskie zdjęcia zrobione przez członków grupy. Granica między dramatem a symulacją jest rozmyta; fikcja wydaje się niepokojąco realistyczna.
Wideo Fag Fighters: Prolog można traktować jako most, który łączy dwie rzeczywistości, które Radziszewski wprowadza do swojej sztuki: rodzinę i gejowską subkulturę. Obydwie te przestrzenie społeczne należą do sfery życia prywatnego artysty, a jednak wydają się być od siebie odległe; są to dwa przeciwstawne bieguny tożsamości Radziszewskiego. Jednakże skrajności niespodziewanie spotykają się w Fag Fighters: Prolog. Wideo przedstawia babcię artysty, która szyje różowe kominiarki na staromodnej maszynie do szycia. Te kominiarki staną się atrybutem Fag Fighters – oddziału gejowskich anarchistów wymyślonych przez Radziszewskiego.
[Stach Szabłowski o Fight Fighters: Prolog w katalogu wystawy: Karol Radziszewski, „Zawsze chciałem / I always wanted”, CSK Zamek Ujazdowski 2007]
Spektakl prezentowany jest w ramach tegorocznego sezonu Miłość i solidarność w Pawilonie, w którym oddajemy hołd wszystkim osobom, które w ostatnich latach walczyły o swoje i nasze prawa. Wierzymy, że nie ma solidarności bez miłości: bez wspierania osób walczących o swoje prawa, kobiet, społeczności LGBTQ+, migrantów i ofiar wojen. Cieszymy się, że wokół tych idei możemy współdziałać z zespołem Centrum Kultury Zamek. Towarzyszą nam w tym słowa jednej z bohaterek spektaklu Fobia, profesorki Marii Janion: „Można by było tutaj wytrzymać i bez słońca Południa, gdyby bardziej różnorodna, wyzwolona z obsesji kolonialnych i postkolonialnych, właśnie «kolorowa» była nasza kultura”.
Koncepcja: Markus Öhrn, Karol Radziszewski
Reżyseria: Markus Öhrn
Scenariusz: Markus Öhrn, Karol Radziszewski
Scenografia/Kostiumy: Markus Öhrn, Karol Radziszewski
Współpraca scenograficzna i kostiumograficzna: Saskia Hellmann
Obrazy: Karol Radziszewski
Muzyka: Michał Pepol, Bartek Wąsik
Maski: Makode Linde
Charakteryzacja: Monika Kaleta
Występują: Wojciech Kalarus, Ewelina Pankowska, Piotr Polak, Magdalena Popławska, Jan Sobolewski
Inspicjent: Łukasz Jóźków
Asystentki reżysera: Anna Lewandowska, Angelika Mizińska
Producentki: Anna Skała, Angelika Mizińska
Projekt plakatu: Karol Radziszewski
Projekt programu: Renata Motyka
Tłumaczenie wierszy i piosenek na język angielski: Marek Kaźmierski
Redakcja tekstu angielskiego: Dominika Gajewska
Przygotowanie i realizacja napisów: Zofia Szymanowska
Produkcja: Nowy Teatr w Warszawie
Premiera: 07.11.2023
Kurator programu performatywnego: Andrzej Pakuła
BIO
MARKUS ÖHRN (ur. 1972) 一 szwedzki artysta wizualny i reżyser teatralny, obecnie mieszka i tworzy w miejscowości stocksbo w szwecji. Ukończył studia magisterskie na kierunku sztuki piękne na Konstfack w Sztokholmie w 2008 roku. Tworzy przede wszystkim w dziedzinach performansu, instalacji wideo i dźwiękowych. Jest także cenionym mentorem dla młodszych artystów i wykłada na różnych uniwersytetach w Europie. W roku 2018 pełnił funkcję profesora gościnnego na wydziale teatralnych studiów stosowanych w Giessen. Twórczość Markusa Öhrna, w tym jego trylogia składająca się z przedstawień Contes d’amour (2010), We love Africa and Africa loves us (2012) oraz Bis zum Tod (2014), była prezentowana zarówno w Szwecji, jak i na arenie międzynarodowej, na prestiżowych festiwalach, takich jak Theatertreffen, Wiener Festwochen, Festival d’Avignon, Volksbühne am Rosa Luxemburg Platz, Museum of Modern Art, Haus der Kulturen der Welt oraz w Dramaten w Sztokholmie, gdzie w 2022 roku stworzył 12-odcinkowy performans o tytule The unknown. Za swoje przedstawienie 3 episodes of life, które miało premierę na festiwalu Wiener Festwochen w 2019 roku, Markus zdobył nagrodę Nestroya. Ponadto jego spektakle, takie jak Sonata widm (2017) i 3 episodes of family life, były wystawiane w Nowym Teatrze w 2021 roku. Twórczość Markusa Öhrna budzi kontrowersje i intensywne dyskusje na temat granic i możliwości współczesnego teatru.
KAROL RADZISZEWSKI (ur. 1980) 一 twórca filmów, fotografii, instalacji, autor projektów interdyscyplinarnych. Absolwent wydziału malarstwa warszawskiej ASP. Wydawca i redaktor naczelny magazynu „DIK Fagazine”. Założyciel Queer Archives Institute. Laureat Paszportu „Polityki” (2009). Jego prace były pokazywane m.in. w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Współczesnym Wrocław, Muzeum Narodowym w Warszawie, CSW Zamek Ujazdowski, Kunsthalle Wien, New Museum w Nowym Jorku, Whitechapel Gallery w Londynie, Videobrasil w Sao Paulo, Cobra Museum w Amsterdamie oraz na Biennale Performa 13 w Nowym Jorku, 7. Göteborg Biennale, 4. Prague Biennale, New York Photo Festival w Nowym Jorku i 15. Biennale Sztuki Mediów Wro.
W spektaklu wykorzystano następujące utwory:
Obrazy z serii Poczet Karola Radziszewskiego prezentowane dzięki uprzejmości Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Biografie bohaterów Pocztu Karola Radziszewskiego autorstwa Wojciecha Szymańskiego
Rota słowa: Maria Konopnicka, muzyka: Filip Nowowiejski
Hu, hu, ha, nasza zima zła Maria Konopnicka
Tęcza Maria Konopnicka
W spektaklu wykorzystano następujące utwory muzyczne:
Anton Dvořák Humoreska op. 101 nr 7
Michał Pepol, Bartek Wąsik Fobia. Posiłek
Michał Pepol, Bartek Wąsik Fobia. Joga
Gloria Gaynor I will survive
Michał Pepol, Bartek Wąsik Fobia. Quiz. Król 1
Karol Szymanowski Pieśń Roksany z opery Król Roger
Michał Pepol, Bartek Wąsik Fobia. Tęcza
Rota słowa: Maria Konopnicka, muzyka: Filip Nowowiejski
Karol Szymanowski A chtóz tam puka
Michał Pepol, Bartek Wąsik Fobia. Korporacja
Michał Pepol, Bartek Wąsik Fobia. Król 2
Claude Debussy Popołudnie Fauna
Puszek okruszek muzyka: Jarosław Kukulski, słowa: Jerzy Dąbrowski
Tekla Bądarzewska-Baranowska Modlitwa Dziewicy
Johannes Brahms Kwartet fortepianowy c-moll op. 63 część 1
Michał Pepol, Bartek Wąsik Fobia. Pobicie
Michał Pepol, Bartek Wąsik Fobia. Techno Kościół
The winner takes it all słowa: Björn Ulvaeus, muzyka: Benny Anderson
Gabriel Faure In paradisum
