Ekologie – w relacji. Ćwiczenia w wyobraźni

Zapraszamy do wspólnej rozmowy o leczniczej i łączącej roli wyobraźni, sztuki i literatury. Spróbujmy pomyśleć o splocie kryzysu ekologicznego, zdrowia publicznego i towarzyszących im wstrząsów społecznych jak o informacji zwrotnej, sygnale wzywającym do głębokiej zmiany przekonań.

W książce „Upadek zachodniej cywilizacji. Spojrzenie z przyszłości” dwie historyczki nauki Naomi Oreskes i Erik M. Conway sięgnęły po science fiction, żeby pomóc zrozumieć obecną nieudolność ludzi funkcjonujących w kapitalizmie do powstrzymania zmian klimatu i katastrofy cywilizacyjnej. Porażka – jak wynika z ich opowieści – wynika z wpisanej w zachodnią naukę i kapitalizm postawy redukcyjnej, czyli takiej postawy, która przypisuje stałą przynależność zdobytej wiedzy do oddzielnych dyscyplin. W takim układzie gospodarka, ekologia, zdrowie, psychika i różne dziedziny nauki to odrębne domeny o własnych, obiektywnych, racjonalnych zasadach. Dlatego między innymi podmioty gospodarcze tak łatwo mogą uznać destrukcyjne ekologicznie skutki swoich działań za takie, które ich bezpośrednio nie dotyczą.
Czy na kryzys klimatyczny i kryzys zdrowia publicznego możemy spojrzeć jako na proces niszczenia iluzji i szansę na inną przyszłość? Jakie wyobrażenia pomogłyby nam wyjść z lęku, wyparcia i fiksacji na tym co nie służy wspólnemu życiu na Ziemi? A może droga do przyszłości nie jest tak skomplikowana, tylko musimy sobie uświadomić, że „jesteśmy w tym razem” (Rosi Braidoitti).
Joanna Sokołowska: W swojej pracy kuratorskiej postrzegam sztukę jako pomost łączący różne dziedziny wiedzy i pomoc w oswajaniu tego co inne. Jak pokazuje jednak psychologia, inność, konieczność zmiany, budzi w ludziach często paniczny lęk, a nawet paraliż wyobraźni. Spróbujmy więc poćwiczyć wyobraźnię na rzecz wspólnej przyszłości. W tym celu proponuję wspólną lekturę fragmentów „Leksykonu terminów archaicznych” kończących Upadek zachodniej cywilizacji. Spojrzenie z przyszłości” oraz wspólne zastanowienie się nad archaicznymi terminami. A może uda nam się stworzyć własne pojęcia?
Tekst do ćwiczeń (oraz lektury dodatkowe dla zainteresowanych) zostanie wysłany mailowo przy odpowiedzi na zgłoszenia.
JOANNA SOKOŁOWSKA
Pracuję jako kuratorka w Muzeum Sztuki w Łodzi, jestem autorką wystaw i publikacji poświęconych sztuce współczesnej. Przy pomocy sztuki staram się angażować ludzi do rozwijania wyobraźni, empatii i wrażliwości. Wspólnie z artystkami, artystami i osobami piszącymi poruszam takie tematy jak przyszłość pracy, wspólnot połączonych troską o Ziemię czy globalnym siostrzeństwem. Wybrane wystawy, które zrealizowałam to: Zjednoczona Pangea (Muzeum Sztuki w Łodzi, 2019) For beyond that horizon lies another horizon (Edith-Ruß-Haus für Medienkunst, Oldenburg, 2017), Ćwiczenia w autonomii. Tamás Kaszás we współpracy z Anikó Loránt (ex-artists’ collective) (Muzeum Sztuki w Łodzi, 2016), Wszyscy ludzie będą siostrami (Muzeum Sztuki w Łodzi, 2016), Jabłko. Introdukcja. (Ciągle i ciągle od nowa) (wspólnie z Aleksandrą Jach, Susanne Titzt; Muzeum Sztuki w Łodzi/ Museum Abteiberg, Mönchengladbach, 2015), Niewczesne historie (wspólnie z Jarosławem Lubiakiem, 2015), Huseyin Bahri Alptekin. Zajścia, zdarzenia,okoliczności, przypadki, sytuacje (wspólnie z Magdaleną Ziółkowską, Muzeum Sztuki w Łodzi, 2014), Oczy szukają głowy do zamieszkania (wspólnie z Aleksandrą Jach, Katarzyną Słobodą, Magdaleną Ziółkowską, Muzeum Sztuki w Łodzi, 2011), Robotnicy opuszczają miejsca pracy (Muzeum Sztuki w Łodzi, 2010), Inne miasto – inne życie (Zachęta Narodowa Galeria Sztuki i przestrzenie publiczne, Warszawa, 2008).
BARTOSZ MROCZKOWSKI
Doktorant w Instytucie Filozofii UAM w Poznaniu, gdzie zajmuje się tematem konceptualizacji i praktyk ciała w perspektywie posthumanizmu i nowego materializmu we współpracy z Moniką Bakke (2013). Absolwent kierunku filozofia w IF UMK w Toruniu (2011): praca dyplomowa Anty-psychiatria: filozofia i praktyka. Założyciel fundacji i redaktor portalu internetowego „Machina Myśli” (2017). Razem z Krystyną Lamą Szydłowską organizował transdyscyplinarne warsztaty Praktyka kształtowania wiedzy w ruchu. Jego zainteresowania badawcze skupiają się wokół poststrukturalizmu i zagadnienia stawania się (Gilleus Deleuze i Felix Guattari), życia w ogóle (zoe), posthumanizmu, feministycznych teorii krytycznych, nowego materializmu, estetyki egzystencji, anty-psychiatrii i szeroko rozumianej cielesności oraz eksperymentów z nią związanych. Współdziała z Fundacją Sens Ruchu (2015), z którą organizował między innymi: cykle warsztatowe Micropolitics and Affects. Collaborative choreographic practices & morning reading sessions; PRZEPŁYWY: myślenie jest ruchem, ruch jest myśleniem oraz Nowe światy: środowiska-wspólnoty-społeczności. Publikował w „Praktyce Teoretycznej”, „Machinie Myśli”, „eCzasKultury” oraz serii naukowej „Scripta” IFK UW.